dimetil eter ne demek?

Dimetil eter (metoksimetan olarak da bilinir) C<sub>2</sub>H<sub>6</sub>O formülüne sahip renksiz, zehirsiz ve yanıcı bir gazdır. Etanolün tek izomeridir. Bir oksijene iki metil grubunun bağlanmasından oluştuğundan, en basit yapılı eter olarak tanımlanmaktadır. -24 derecede sıvılaşıp -141 derecede katılaşır. Yakıt ve soğutucu olarak kullanılmaktadır.

Üretim

Dimetil eter ilk olarak 1835'te Jean-Baptiste Dumas ve E. Péligot tarafından metanol ve sülfürik asidin damıtılmasıyla sentezlendi.1

Metanolün sülfürik asit ile dehidrasyonu ile üretilmektedir.

2 CH<sub>3</sub>OH → (CH<sub>3</sub>)<sub>2</sub>O + H<sub>2</sub>O

Kullanım alanları

Dimetil eterin en büyük kullanım alanı, kükürt trioksit ile reaksiyonunu gerektiren, metilasyon maddesi dimetil sülfatın üretimi için hammadde olarak kullanılmasıdır.

+ →

Dimetil eter ayrıca Monsanto asetik asit işlemiyle karbonilleme yapılarak asetik aside dönüştürülebilir.

+ 2 CO + H<sub>2</sub>O → 2 CH<sub>3</sub>CO<sub>2</sub>H

Dimetil eter ayrıca aerosol ürünlerinde itici gaz olarak kullanılır. Bu tür ürünler arasında saç spreyi, böcek öldürücü ve bazı aerosol yapıştırıcı ürünleri bulunur.

Reaktif ve çözücü olarak

Dimetil eter, özel laboratuvar prosedürlerine uygulanabilen düşük sıcaklıkta bir çözücü ve özütleme maddesidir. Kullanışlılığı, düşük kaynama noktası (-23 °C) ile sınırlıdır.

Yakıt olarak

Dimetil eterin potansiyel olarak önemli bir kullanımı, evlerde ve endüstride yakıt olarak kullanılan LPG'de propan yerine kullanılmasıdır.2

Aynı zamanda dizel motorlarda3 ve gaz türbinlerinde umut vadeden bir yakıttır. Dizel motorlar için bir avantaj, 40-53 olan petrolden elde edilen dizel yakıta kıyasla yüksek setan sayısı olan 55'tir.4

Güvenlik

Dimetil eter toksik değildir, ancak aşırı yanıcıdır ve sıkıştırılmış gaz olarak saklandığından/taşındığından dolayı patlamalar gerçekleşebilir. 28 Temmuz 1948'de Ludwigshafen'da BASF Patlaması Felaketi bu bileşikten kaynaklandı, 200 kişi öldü, endüstriyel tesisin üçte biri yıkıldı.5

Kaynakça

Orijinal kaynak: dimetil eter. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

  1. Ann. chim. phys., 1835, [2] 58, p. 19

  2. nycomb.se, Nycomb Chemicals company

  3. topsoe.com

  4. Welt im Film 167/1948 . filmothek.bundesarchiv.de

Kategoriler